Chùa Đống Cao (hay còn gọi chùa Sếu) vị trí ngay trên cánh đồng thôn Khuê Liểu, xã Tân Hưng, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Chùa cách trung tâm Hà Nội khoảng 55km về hướng Đông. Đường đến chùa khá thuận tiện do ngoại ô phía nam thành phố Hải Đương đã được đô thị hóa. Không chỉ là công trình kiến trúc văn hóa cổ, nơi sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân và là trung tâm Phật giáo lớn, nơi quy tụ nhân tâm và có tầm ảnh hưởng lớn không những trong tỉnh mà cả trong vùng.
Ban đầu, chùa Đống Cao chỉ là một ngôi miếu nhỏ có tên “Đống Cao địa kỳ” để thờ thần linh, tế lễ trời đất. Vào năm 1304, trong một lần hạ sơn chu du qua trấn Hải Dương, Phật Hoàng Trần Nhân Tông, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, đã dừng chân nơi đây và nhận thấy thế đất “Hoàng Quy vọng nguyệt, Phượng múa Long triều” sẽ sản sinh ra nhân tài. Ngài đã sắc chỉ người dân “Cải từ vi tự” (tức chuyển miếu thành chùa), đem giáo lý thập thiện để truyền dạy cho người dân trong vùng. Kể từ đó “Đống Cao địa kỳ” trở thành “Đống Cao cổ tự”. Ngôi chùa gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm thời Trần và Thiền phái Trúc Lâm – Lâm Tế thời Hậu Lê.
Theo bìa ký, chùa Đống Cao có từ thời Trần (thế kỷ thứ XIV), thuộc thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do tâm lực của 3 làng Khuê Liễu, Thanh Liễu, Liễu Tràng xây dựng. Khuôn viên diện tích chùa lên tới 1 hec ta, và được xếp vào hàng danh lam đứng đầu hàng tổng, nên chùa còn được gọi là chùa Tổng hoặc chốn Tổ. Chùa Đống Cao đã trải qua nhiều lần trung tu và cải tạo. Lần trùng tu gần nhất là vào năm 2012, do Hòa thượng Thích Nguyên Thiện đứng đầu.
Đến nay ngôi chùa đã có gần 700 tuổi, từ khi khởi lập đến nay đã có 10 đời các bậc cao tăng về đây hoằng đạo và đã trở thành một chốn tổ đình ảnh hưởng của dòng Thiền Trúc Lâm, một biệt phái Thiền tông Việt Nam. Chùa chính tọa lạc trên một gò đất, phía trước chùa là Liên Trì (ao sen), xung quanh chùa trước đây là lũy tre xanh biếc. Ngày nay được thay thế bằng những bức tường xanh trang nhã.
Vào năm 2003, Hòa thượng Thích Minh Luân viên tịch, thượng tọa Thích Thanh Vân kế nhiệm. Với vai trò là trụ trì chùa Đống Cao, thượng tọa Thích Thanh Vân tiếp tục cùng với các Tăng ni Phật tử làm nhiều nghĩa cử cao đẹp, trở thành một trong những tấm gương tiêu biểu trong Giáo hội Phật giáo tỉnh Hải Dương.
Theo lời kể của Thượng tọa Thích Thanh Vân, trong kháng chiến chống Pháp, chùa Đống Cao từng là nơi che chở cho bộ đội và du kích Việt Minh. Năm 1954, Hòa thượng Thích Minh Luân từ chốn tổ Gia Xuyên về kế đăng tại đây. Trong kháng chiến chống Mỹ, ngài và các đệ tử đã cùng bộ đội đào hầm, làm lán trại vào năm 1968 để trực chiến phòng không. Năm 1970, chùa trở thành địa điểm tổ chức lớp học sơ tán của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hải Dương.
Chùa Đống Cao hiện nay qua về hướng Nam, tam quan mở ra đường hương lộ đủ cho xe lớn đưa du khách đến vãn cảnh. Phía sau tam quan là Điện Phật tọa lạc giữa hồ Liên Trì tôn trí tượng Phật Thích Ca bằng ngọc bích cao 2,95m nặng 14 tấn. Tại đây có 2 lôi vào ra vòng quanh một hồ nước hình chữ nhật, ở giữa là tượng Quan Âm bồ tát đứng trên tòa sen. Hai bên còn có các pho tượng La hán tạc bằng đá được đặt ven lối đi. Các công trình trên đều có quy mô lớn và mới được hoàn thành hoặc sắp hoàn thành.
Khuôn viên chùa Đống Cao rất lớn sau khi được mở rộng ra cánh đồng Khuê Liễu. Tại vị trí trung tâm là chùa chính đứng trên nền cao tới 9 bậc đá, phía trước nhìn ra hồ nước rất rộng. Hai bên sân có các ngọn tháp đá, bên tã là ngôi mộ của Hòa thượng Thích Minh Luân. Tiền đường 5 gian 2 dĩ, kết nối với hậu cung thành hình “chữ Đinh”, bên trong chùa được bày trí trang nghiêm và đầy đủ các tượng Phật giáo theo hệ phái Bắc tông.
Cánh hậu cung chùa chính là một khoảng sân rộng dùng làm giảng đường, nhà Tổ, trai đường, nhà khách, nhà Tăng, 2 bên có tháp to và cao 7 tầng. Khu vực này được xây theo kiểu truyền thống và hiện đại, bên trong được bố trí thoáng đãng, sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi phục vụ việc tu tập và giảng dạy phật pháp. Không gian nhà bếp cũng rất lớn, đảm bảo tổ chức cổ chay cho hàng nghìn người tham dự.
Hiện nay, chùa Đống Cao đã trải qua 7 thế kỷ đầy biến động lịch sử, có nhiều cổ vật và tư liệu thất lạc, không còn lưu giữ. Ngoài những ngôi tượng được sơn lại, và một số tấm bia đá, đáng kể nhất là mấy ngôi tháp. Tuy nhiên, di sản tinh thần ở đây vô giá đối với người dân trong và ngoài tỉnh.
Các bạn vừa xem bài viết Chùa Đống Cao (Chùa Sếu) Ở Hải Dương Linh Thiêng & Đẹp tại danh mục Miền Bắc tại Kinhnghiemdulich.com.vn. Xem thêm các bài viết du lịch Hải Dương dưới đây:
- Đền Cao An Lạc (Chí Linh, Hải Dương) Vẻ Đẹp Văn Hóa, Lịch Sử
- Chùa Bình Lâu (Hải Dương) Vẻ Đẹp Cổ Kính & Linh Thiêng
- Chùa Thanh Mai (Hải Dương) Nét Đẹp Hữu Tình & Linh Thiêng
- Chùa Côn Sơn – Ngôi Chùa Linh Thiêng Bậc Nhất Lịch Sử
Xem thêm danh sách các chùa ở Hải Dương nổi tiếng tại đây.